Το καθεστώς λειτουργίας του δημοσίου κατά την προεκλογική περίοδο

 

Με αφορμή την επικείμενη προκήρυξη και διεξαγωγή των βουλευτικών εκλογών, που θα γίνουν το αμέσως επόμενο διάστημα, είναι χρήσιμο να θυμηθούμε το καθεστώς και τους περιορισμούς που ισχύουν για τους εργαζόμενους στο δημόσιο και τους ΟΤΑ.

Το κύριο βέβαια είναι, οι εργαζόμενοι, να κρίνουν τις πολιτικές δυνάμεις, που κατέρχονται στις εκλογές, με βάση τις διακηρύξεις και τα εκλογικά τους προγράμματα, και κυρίως, για τις πολιτικές δυνάμεις που άσκησαν εξουσία, σχετικά με την πρακτική τους και το έργο που παρήγαγαν και αν αυτό ήταν σε όφελος των εργαζομένων ή των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων και του κεφαλαίου.

Να μην ενδώσουν σε διλήμματα για το μικρότερο κακό ή της χαμένης ψήφου, γιατί αυτό σημαίνει τη συναίνεσή τους για τη συνέχιση της ίδιας πολιτικής, της μονόπλευρης λιτότητας, της ακρίβειας, της συρρίκνωσης του δημοσίου, υπέρ των ιδιωτικών συμφερόντων και την εκχώρηση του δημόσιου πλούτου της χώρας μας στο ντόπιο και ξένο μεγάλο κεφάλαιο.

Δεν πρέπει να δωθεί ψήφος συνέχισης της εξάρτησης της χώρας μας από τους δανειστές, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους Αμερικάνους και ΝΑΤΟϊκούς ιμπεριαλιστές, ούτε «γη και ύδωρ» για τη χρησιμοποίηση της χώρας μας, ως ορμητήριο, στα επιθετικά και ιμπεριαλιστικά τους σχέδια στην ευρύτερη περιοχή.

Τώρα, σχετικά με τις απαγοεύσεις και τους περιορισμούς, κατά την προεκλογική περίοδο, με βάση και την εγκύκλιο των προηγούμενων εκλογών.

1. Αναστολή προσλήψεων και υπηρεσιακών μεταβολών

Η απαγόρευση των διορισμών/προσλήψεων και των μεταβολών στην υπηρεσιακή κατάσταση των δημοσίων υπαλλήλων κατά την προεκλογική περίοδο ρυθμίζεται, σε πάγια βάση, με τις διατάξεις του άρθρου 28 του ν. 2190/1994 όπως ισχύει, προκειμένου να διασφαλίζεται η νομιμότητα των ενεργειών της Δημόσιας Διοίκησης.

Ειδικότερα, οι παρ. 1 και 2 του άρθρου28 του ν. 2190/1994 ορίζουν ότι: «1. Κατά το διάστημα από την προκήρυξη βουλευτικών εκλογών έως την ορκωμοσία της Κυβέρνησης…, απαγορεύεται η έκδοση πράξεων που αφορούν το διορισμό ή πρόσληψη και οποιαδήποτε μεταβολή αναφερόμενη στην υπηρεσιακή κατάσταση κάθε κατηγορίας προσωπικού των υπηρεσιών και νομικών προσώπων του άρθρου 14 παρ. 1 του παρόντος, εκτός από τις πράξεις πειθαρχικής διαδικασίας, διαθεσιμότητας και αργίας, καθώς και τις πράξεις που εκδίδονται σε συμμόρφωση προς δικαστική απόφαση. 2. Διαδικασίες σχετικές με τις κατά την προηγούμενη παράγραφο απαγορευόμενες μεταβολές, οι οποίες είχαν ήδη κινηθεί κατά την προκήρυξη των εκλογών, διακόπτονται».

Κατ’ εφαρμογή των ανωτέρω και για το χρονικό διάστημα από την προκήρυξη των εκλογών έως την ορκωμοσία της Κυβέρνησης, απαγορεύεται η έκδοση πράξεων που αφορούν ιδίως σε τοποθέτηση, μετακίνηση, απόσπαση, μετάθεση, μετάταξη, ένταξη, προαγωγή, επιλογή και/ή τοποθέτηση προϊσταμένων όπως αυτές προβλέπονται στις γενικές διατάξεις του Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα (ν.3528/2007) και του Κώδικα Κατάστασης Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων (ν.3584/2007) όπως ισχύουν) ή στις διατάξεις της Κινητικότητας του ν. 4440/2016, όπως ισχύουν, καθώς επίσης απαγορεύεται και η έκδοση κάθε άλλης αντίστοιχης προς τις προαναφερόμενες πράξεις που αφορούν οποιαδήποτε μεταβολή στην υπηρεσιακή κατάσταση κάθε κατηγορίας προσωπικού των δημοσίων υπηρεσιών και Ν.Π.Δ.Δ. του άρθρου 14 παρ. 1 του ν. 2190/1994, η έκδοση των οποίων προβλέπεται από άλλες αντίστοιχου περιεχομένου διατάξεις όπως π.χ. για το εκπαιδευτικό προσωπικό, το ένστολο προσωπικό, τα Μέλη ΔΕΠ, το ιατρικό προσωπικό.

Οι εν λόγω απαγορεύσεις δεν αφορούν μόνο στις τελικές πράξεις, αλλά και σε όλες τις προπαρασκευαστικές ενέργειες (συμπεριλαμβανομένων και των εγκριτικών αποφάσεων που προβλέπονται στο άρθρο2 παρ. 2 της ΠΥΣ 33/2006 όπως ισχύει), εφόσον αυτές είναι κατά νόμο αναγκαίες προϋποθέσεις για την έκδοση της τελικής πράξης. Συνεπώς, δεν δημοσιεύονται προκηρύξεις/ανακοινώσεις για την πλήρωση θέσεων προσωπικού, πράξεις διορισμού/πρόσληψης, ανακοινώσεις για αποσπάσεις / μετατάξεις / μεταθέσεις κάθε κατηγορίας προσωπικού, πίνακες επιλογής προσωπικού (τακτικού ή έκτακτου), δεν συνεδριάζουν τα Υπηρεσιακά Συμβούλια καθώς και λοιπά συμβούλια για τα θέματα που εμπίπτουν στις ανωτέρω απαγορεύσεις, δεν υπογράφονται ούτε δημοσιεύονται πράξεις διορισμού/προσλήψεων, αποσπάσεων ή μετατάξεων/μεταθέσεων. Επιπλέον, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 28 του ν.2190/1994, διαδικασίες που είχαν ξεκινήσει πριν από την προκήρυξη των εκλογών διακόπτονται, ήτοι αναστέλλονται προσωρινά και συνεχίζονται αμέσως μετά τη λήξη της αναστολής.

Εν προκειμένω διευκρινίζεται ότι για όσες διαδικασίες εμπίπτουν στην προαναφερόμενη εκ του νόμου διακοπή-αναστολή, οι οποίες έχουν εκκινήσει προ της προκήρυξης των εκλογών και για τις οποίες προβλέπεται συγκεκριμένη προθεσμία, ιδίως σε περίπτωση υποβολής αιτήσεων για συμμετοχή σε διαδικασίες επιλογής ή πρόσληψης, η διαδικασία αναστέλλεται από την προκήρυξη των εκλογών και συνεχίζεται αμέσως μετά την ορκωμοσία της Κυβέρνησης, για χρονικό διάστημα ίσο με αυτό της διακοπής/αναστολής (ενδεικτικά διευκρινίζεται ότι εφόσον η προθεσμία έληγε σε πέντε ημέρες μετά την ημερομηνία της προκήρυξης των εκλογών, θα δοθεί νέα πενθήμερη προθεσμία για υποβολή αιτήσεων η οποία θα ξεκινά αμέσως μετά την ορκωμοσία της Κυβέρνησης).  Βάσει των ανωτέρω και στο πλαίσιο της χρηστής διοίκησης αλλά και της διαφάνειας, θα πρέπει οι δημόσιες υπηρεσίες και τα Ν.Π.Δ.Δ., να προβούν αμελλητί σε σχετική ανακοίνωση- ενημέρωση των ενδιαφερομένων για τη σχετική αναστολή και για τον επαναπροσδιορισμό των προθεσμιών, εφόσον συντρέχει τέτοια περίπτωση διακοπής/αναστολής.

Όσον αφορά στις πράξεις που είχαν εκδοθεί πριν από την προκήρυξη των εκλογών, δηλαδή στις πράξεις που είχαν υπογραφεί από το αρμόδιο όργανο ανεξαρτήτως της ημερομηνίας πρωτοκόλλησης αυτών ή έχουν ήδη δημοσιευθεί σε ΦΕΚ όπου απαιτείται, δεν απαγορεύεται να εκτελεσθούν, ήτοι ενδεικτικά δεν απαγορεύεται η ορκωμοσία και η ανάληψη υπηρεσίας στην περίπτωση που προ της προκήρυξης των εκλογών έχει ήδη δημοσιευθεί σε ΦΕΚ η ατομική πράξη διορισμού/πρόσληψης/μετάταξης ή έχει ήδη υπογραφεί η απόφαση της απόσπασης.

Υπενθυμίζεται ότι η Αναστολή προσλήψεων και υπηρεσιακών μεταβολών κατά το χρονικό διάστημα των αυτοδιοικητικών εκλογών, η απαγόρευση διορισμών/προσλήψεων καθώς και οποιαδήποτε μεταβολή στην υπηρεσιακή κατάσταση κάθε κατηγορίας προσωπικού των φορέων της αυτοδιοίκησης ισχύει μέχρι και την εγκατάσταση των αιρετών οργάνων, ήτοι μέχρι την 1^η Ιανουαρίου του 2024.

Από τις προαναφερόμενες απαγορεύσεις και διακοπές/αναστολές, η νομοθεσία προβλέπει ρητές ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ, οι οποίες είναι οι εξής:

1. το προσωπικό του άρθρου 22 του ν. 2190/1994 (παρ. 6 αρ. 28 του ν. 2190/1994)

2. η πρόσληψη προσωπικού για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών που δημιουργούνται από σεισμούς, πλημμύρες και πυρκαγιές μεγάλης έκτασης (παρ. 3 αρ. 28 του ν. 2190/1994)

3. οι πράξεις πειθαρχικής διαδικασίας, διαθεσιμότητας και αργίας (παρ. 1 αρ. 28 του ν. 2190/1994)

4. οι πράξεις που εκδίδονται σε συμμόρφωση προς δικαστικές αποφάσεις (παρ. 1 αρ. 28 του ν. 2190/1994)

5. Η έκδοση πράξεων που αφορούν στο διορισμό, πρόσληψη και σε κάθε σχετική υπηρεσιακή μεταβολή για την πλήρωση των θέσεων που περιλαμβάνονται στην Προκήρυξη 3Κ/2018 Α.Σ.Ε.Π. (τ. Α.Σ.Ε.Π. 4/2018), καθώς και των θέσεων που καλύπτονται, σύμφωνα με το άρθρο 82 του ν. 4483/2017, και με μεταφορά/μετάταξη προσωπικού, δυνάμει των άρθρων 40 του ν. 4440/2016 και 23 του ν. 4587/2018 (παρ. 3 του άρθρου 82 του ν. 4604/2019).

6. Η έκδοση πράξεων που αφορούν διορισμό τακτικού προσωπικού σε Ο.Τ.Α. α’ βαθμού, με την ειδική διαδικασία του άρθρου 91 του ν. 4583/2018, όπως τροποποιήθηκε δυνάμει των άρθρων 86 του ν. 4604/2019 και 222 του ν. 4610/2019 (Ένταξη Προγράμματος «Βοήθεια στο σπίτι») (παρ. 2 του άρθρου 91 του ν. 4583/2018).

2. Ανάκληση και απαγόρευση χορήγησης κανονικών αδειών

Σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 1 τουάρθρου 106 του Π.Δ. 26/2012, απαγορεύεται η χορήγηση κάθε κανονικής άδειας απουσίας σε τακτικούς δημοσίους υπαλλήλους, στρατιωτικούς /ένστολο προσωπικό και τακτικούς υπαλλήλους των Ο.Τ.Α., καθώς και στο προσωπικό με σχέση εργασίας Ι.Δ.Α.Χ., στο διάστημα που μεσολαβεί από την ημερομηνία δημοσίευσης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως του Προεδρικού Διατάγματος που ορίζει την ημέρα διεξαγωγής της ψηφοφορίας, μέχρι και την ημέρα διεξαγωγής των εκλογών.

Οι κανονικές άδειες απουσίας που θα χορηγηθούν ανακαλούνται αυτοδικαίως, χωρίς να απαιτείται η έκδοση απόφασης της αρμόδιας αρχής και τα πρόσωπα που έχουν λάβει αυτές τις άδειες είναι υποχρεωμένα να επιστρέψουν στις θέσεις τους, χωρίς οποιαδήποτε ειδοποίηση.

Ωστόσο, τονίζεται ότι σε περίπτωση κατεπείγουσας ανάγκης, μπορεί να χορηγηθεί άδεια απουσίας, ύστερα από προηγούμενη έγκριση του αρμόδιου υπουργού ή του εξουσιοδοτουμένου από αυτόν οργάνου. Στους τακτικούς υπαλλήλους των Ο.Τ.Α. η άδεια αυτή χορηγείται ύστερα από έγκριση του αρμοδίου προς τούτο οργάνου.

Τα αρμόδια όργανα, στο πλαίσιο της διακριτικής τους ευχέρειας, ιδίως στις υπηρεσίες που δεν εμπλέκονται στη διενέργεια των εκλογών, θα πρέπει να προβούν στην ουσιαστική εκτίμηση της επικαλούμενης ανάγκης και να αποφανθούν σχετικά με τη χορήγηση κανονικής άδειας ή την μη αναστολή της ήδη χορηγηθείσας άδειας.

3. Διευκολύνσεις για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος

Από το συνδυασμό των διατάξεων της παρ. 3 του άρθρου 106 του Π.Δ. 26/2012 και της παρ. 1 του άρθρου 50 του Υπαλληλικού Κώδικα(ν. 3528/2007, όπως ισχύει) προκύπτει ότι στους τακτικούς-μόνιμους υπαλλήλους του δημοσίου, των Ο.Τ.Α. και των Ν.Π.Δ.Δ., χορηγείται ειδική άδεια απουσίας με αποδοχές για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος. Ο χρόνος της άδειας αυτής δεν συνυπολογίζεται στο χρόνο της κανονικής άδειας που δικαιούνται οι υπάλληλοι αυτοί, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις.

Ειδικότερα, για τη μετάβαση στον τόπο άσκησης του εκλογικού δικαιώματος θα χορηγηθεί ειδική άδεια ως εξής:

Α. Για τους υπαλλήλους για τους οποίους δεν εφαρμόζεται πενθήμερη εβδομάδα εργασίας:

1. Όσοι μετακινηθούν για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος σε απόσταση 100- 200 χιλιομέτρων θα λάβουν άδεια μιας (1) εργάσιμης ημέρας.

2. Όσοι μετακινηθούν σε απόσταση 201-400 χιλιομέτρων θα λάβουν άδεια δύο (2) εργασίμων ημερών.

3. Όσοι μετακινηθούν σε απόσταση  401  χιλιομέτρων και πάνω θα λάβουν άδεια τριών (3) εργασίμων ημερών, εφόσον κινηθούν εξ ολοκλήρου οδικώς, με βάση την υπεύθυνη δήλωσή τους.

4. Όσοι μετακινηθούν από και προς νησιά, για τα οποία δεν υπάρχει οδική πρόσβαση, ο αριθμός των ημερών αδείας που θα λάβουν θα εξετάζεται κατά περίπτωση, ανάλογα με την απόσταση και τις ειδικές συνθήκες μετακίνησης, χωρίς ωστόσο η άδεια αυτή να υπερβαίνει τις τρεις (3) εργάσιμες ημέρες.

Β. Για τους υπαλλήλους για τους οποίους εφαρμόζεται πενθήμερη εβδομάδα εργασίας:

1. Όσοι μετακινηθούν για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος σε απόσταση 200-400 χιλιομέτρων θα λάβουν άδεια μιας (1) εργάσιμης ημέρας.

2. Όσοι μετακινηθούν σε απόσταση 401 χιλιομέτρων και πάνω θα λάβουν άδεια δύο (2) εργασίμων ημερών, εφόσον κινηθούν εξ ολοκλήρου οδικώς, με βάση την υπεύθυνη δήλωσή τους.

3. Όσοι μετακινηθούν από και προς νησιά, για τα οποία δεν υπάρχει οδική πρόσβαση, ο αριθμός των ημερών αδείας που θα λάβουν θα εξετάζεται κατά περίπτωση, ανάλογα με την απόσταση και τις ειδικές συνθήκες μετακίνησης, χωρίς ωστόσο η άδεια αυτή να υπερβαίνει τις τρεις (3) εργάσιμες ημέρες.

Με την ίδια διαδικασία και προϋποθέσεις είναι δυνατό να χορηγείται ειδική άδεια απουσίας με αποδοχές στο προσωπικό με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου του δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ., των Ο.Τ.Α., καθώς και στο προσωπικό των υπόλοιπων νομικών προσώπων του δημοσίου τομέα οποιασδήποτε κατηγορίας, κλάδου και σχέσης εργασίας.

Οι υπάλληλοι που θα κάνουν χρήση της εν λόγω ειδικής εκλογικής άδειας υποχρεούνται να προσκομίσουν στην οικεία υπηρεσία Διοικητικού/Προσωπικού του φορέα, όπου υπηρετούν, βεβαίωση αρμοδίου οργάνου, από την οποία θα προκύπτει ρητώς η συμμετοχή τους στις εκλογές.

Επισημαίνεται ότι στις Υπηρεσίες στις οποίες, λόγω της αποστολής και λειτουργίας τους, δύνανται να υπάρξουν ιδιαίτερες δυσχέρειες στην εξυπηρέτηση επειγουσών αναγκών του κοινωνικού συνόλου (π.χ. νοσηλευτικά ιδρύματα, λιμένες, κ.λπ.), η χρήση της παρεχόμενης ως άνω άδειας θα πρέπει να γίνει με απόλυτη φειδώ όσον αφορά στον αριθμό των ημερών αδείας.