ΣΕΔ Πέλλας: Να τιμηθεί η μνήμη των εκτελεσμένων δημοτικών υπαλλήλων από τους Γερμανούς και τους ντόπιους συνεργάτες τους

 

Πρόταση ψηφίσματος του Συλλόγου δημοτικών υπαλλήλων επ. Γιαννιτσών προς το Δημοτικό Συμβούλιο Πέλλας σχετικά με την αναγνώριση της 14ης Σεπτεμβρίου 1944 ως επίσημη ημέρα πένθους στις υπηρεσίες και τα νομικά πρόσωπα του Δήμου Πέλλας»

Το χρονικό των γεγονότων

Το μεσημέρι της 13ης Σεπτεμβρίου, ο Γερμανός Στρατιωτικός Διοικητής των Γιαννιτσών απαγόρευσε την κυκλοφορία των πολιτών μέχρι την 6η πρωινή της 14ης Σεπτεμβρίου. Από το χρονικό εκείνο σημείο ανέλαβαν δράση οι άντρες του Σούμπερτ και του Πούλου. Αφού περικύκλωσαν την πόλη, συγκέντρωσαν όλους τους άντρες και τα παιδιά άνω των δέκα ετών, περίπου τρεις χιλιάδες, στην πλατεία του 1ου Δημοτικού Σχολείου, ο περιβάλλοντας χώρος του οποίου ήταν ναρκοθετημένος και αποκλεισμένος με συρματοπλέγματα και χαρακώματα. Την ίδια στιγμή συγκέντρωσαν όλες τις γυναίκες και τα μικρότερα παιδιά στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου. 

Για δύο ώρες, πολλοί από τους συγκεντρωμένους στον προαύλιο χώρο του σχολείου δάρθηκαν αγρίως με σίδερα και ξύλα. Στη συνέχεια πήρε το λόγο ο ίδιος ο Σούμπερτ, ο οποίος στη σύντομη ομιλία του εκτόξευσε ύβρεις και απειλές εναντίον των συλληφθέντων. Πραγματοποιώντας τις απειλές του, έδωσε σχετική διαταγή στους Γερμανάκη και Καπετανάκη, οι οποίοι μέσα σε δέκα λεπτά σκότωσαν με μαγκούρες και σίδερα, μπροστά σε όλους, τον υπάλληλο της Δημαρχίας Γιαννιτσών Γεώργιο Παπαϊωάννου. Με τον ίδιο τρόπο εκτελέστηκαν έξι ακόμη άτομα, μεταξύ των οποίων ήταν υπάλληλοι του δήμου ως τιμωρία για την χορήγηση πλαστών ταυτοτήτων σε αντιστασιακούς. Σειρά είχε ο Δήμαρχος Γιαννιτσών, Θωμάς Μαγκριώτης. 

Όμως, η εκτέλεσή του πήρε μικρή αναβολή μετά την εμφάνιση του Πούλου, ο οποίος παρουσιάστηκε έφιππος με ελληνική στολή. Μετά την αναχώρησή του, τρία ακόμη άτομα δάρθηκαν μέχρι θανάτου. Το μεσημέρι, επελέγησαν ορισμένα άτομα, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο δήμαρχος, οδηγήθηκαν σε μία ερειπωμένη αποθήκη στο κέντρο των Γιαννιτσών και εκτελέστηκαν. Την ίδια στιγμή, στο προαύλιο του σχολείου οι άντρες του Σούμπερτ και του Πούλου παρατάχθηκαν σχηματίζοντας ένα διάδρομο, ο οποίος κατέληγε σε ένα μεγάλο λάκκο που είχε ανοιχτεί από το πρωί σε γειτονικό οικόπεδο. Όσοι επελέγησαν από τους συγκεντρωμένους, υποχρεώθηκαν να περάσουν από το διάδρομο αυτό, δεχόμενοι χτυπήματα με ξύλα και σίδερα, ώσπου να καταλήξουν μέσα στο λάκκο. Μ’ αυτό τον τρόπο εκτελέστηκαν δεκάδες κάτοικοι.

Την ίδια στιγμή που δεκάδες πολίτες δολοφονούνταν πλησίον του σχολείου, άλλοι «Σουμπερτέοι» και «Πουλικοί» ξεχύνονταν στους δρόμους, σκοτώνοντας όσους συναντούσαν. Μεταξύ αυτών ήταν και οι αδελφές Παπαϊωάννου οι οποίες εκτελέστηκαν, αφού προηγουμένως βιάστηκαν.

Την επομένη ημέρα, χιλιάδες κάτοικοι εγκατέλειψαν την πόλη αναζητώντας καταφύγιο στα γειτονικά χωριά στους πρόποδες του Πάικου, όπως ήταν το Ελευθεροχώρι και το Ασβεσταριό, είτε στα πεδινά. Μέσα στην ερημωμένη πόλη παρέμειναν οι άντρες του Πούλου και του Σούμπερτ, οι οποίοι, εκμεταλλευόμενοι την ευκαιρία, μετά τη φυγή των κατοίκων, λεηλάτησαν κατοικίες και δημόσια κτήρια. Τα Γιαννιτσά ήταν «μια πόλη φάντασμα» κατά δήλωση του Εμίλ Βενγκέρ, εκπροσώπου του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού.

Το αίτημα
Αξιότιμε κ. πρόεδρε του Δημοτικού Συμβουλίου Πέλλας,

Αιτούμεθα να εισαχθεί ως θέμα και να αποφασιστεί από το Δημοτικό Συμβούλιο Πέλλας η αναγνώριση της 14ης Σεπτεμβρίου 1944 ως επίσημης ημέρας πένθους για τις υπηρεσίες και τα νομικά πρόσωπα του δήμου Πέλλας. Ο ειδικός λόγος του αιτήματος είναι ότι η 14η Σεπτεμβρίου είναι ημέρα πένθους για την πόλη αλλά και ειδικότερα για τις υπηρεσίες του δήμου Πέλλας. Ανάμεσα στα θύματα, εκτός του δημάρχου Θωμά Μαγκριώτη, συμπεριλαμβάνονται τουλάχιστον τέσσερεις δημοτικοί υπάλληλοι, οι οποίοι δολοφονήθηκαν εξαιτίας της αντιστασιακής δραστηριότητάς κατά την εργασίας τους και συγκεκριμένα της έκδοσης πλαστών ταυτοτήτων για τους αντιστασιακούς συμπολίτες.  Είναι οι: Ελευθέριος Γεωργιάδης, ετών 65, Γεώργιος Παπαϊωάννου, ετών 33 , Δημήτριος Στοΐδης, ετών 45, Σταύρος Χατζόπουλος, ετών 50

Η τοπική μνήμη έχει διαφυλάξει  με εμβληματικό τρόπο το όνομα του δημάρχου αλλά έχει λησμονήσει τον ρόλο και την θυσία των δημοτικών υπαλλήλων. Ως εργασιακοί απόγονοι των εκτελεσθέντων δημοτικών υπαλλήλων έχουμε την υποχρέωση να διαφυλάξουμε την μνήμη της θυσίας τους πολλώ δε μάλλον αφού αυτή προέκυψε λόγω πράξεων κατά την εργασία τους.

Για τον λόγο αυτό προτείνουμε ειδικότερα:
• Κάθε 14η Σεπτεμβρίου όλες οι υπηρεσίες υποχρεωτικά, κατά την τέλεση των εκδηλώσεων μνήμης, μετά τις 10 π.μ. να παραμένουν κλειστές λόγω πένθους. Όλοι οι υπάλληλοι και όλοι οι αιρετοί των υπηρεσιών και των νομικών προσώπων σύσσωμοι να τιμούν τη μνήμη των νεκρών και συγκεντρωμένοι να κατευθύνονται στον Ομαδικό Τάφο για την επιμνημόσυνη και στη συνέχεια στις υπόλοιπες εκδηλώσεις μνήμης.
• Να τοποθετηθεί στην είσοδο του δημαρχείου επιτοίχια στήλη με αναφορά των ονομάτων του Δημάρχου και των υπαλλήλων καθώς και σύντομο ιστορικό για τους εκτελεσθέντες.
• Ανάρτηση μεσίστιων των σημαιών  στα δημοτικά καταστήματα του Δήμου Πέλλας.
• Τροποποίηση του πρωτοκόλλου κατάθεσης στεφάνου ώστε να αναγνωρίζεται μέσω του συλλόγου μας η σημαντικότητα της αντιστασιακής δράσης κατά την εργασία των αειμνήστων συναδέλφων.

Παραθέτουμε την μαρτυρία του Εμίλ Βενγκέρ, εκπροσώπου του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού. «[…] Πλέον των 70 ατόμων, μεταξύ των οποίων ο Δήμαρχος, πέντε Δημοτικοί υπάλληλοι και πολλοί προύχοντες εξετελέσθησαν κατά τρόπον φοβερόν. Αφού τους εκτύπησαν δια σιδηροσωλήνος, φέροντος κυρτωμένον το εν άκρον, με αποτέλεσμα να πεταχθούν έξω τα μυαλά των, να θραυσθούν τα μέλη των, τα νεφρά ή τα πλευρά των, τοις έδιδον το χαριστικόν κτύπημα αποτελειώνοντες αυτούς δια βολής περιστρόφου.»

Ο πρόεδρος                                                                             Η Γραμματέας Ελευθέριος Αβραμίδης                                                    Σοφία Καρυπίδου